De gemeente Kampen omvat naast de stad nog een aantal prachtige dorpen die zeker een bezoekje waard zijn. Natuurlijk is het mooi om een rondje met de auto te rijden maar verrassender nog is om op de fiets of wandelend de omgeving te verkennen. Er zijn diverse mooie fiets- en wandelroutes aangelegd. Hieronder een korte omschrijving van de verschillende dorpskernen.
Aan de overkant van de IJssel, tegenover Kampen, ligt IJsselmuiden. In een oorkonde uit 1133 komen we de naam voor het eerst tegen. De naam IJsselmuiden herinnert aan de tijd dat het dorp nog aan de monding van het ‘Meer’ lag: ‘muiden’ betekent ‘monding’. De trots van IJsselmuiden is de oude Hervormde kerk, waarvan de oudste bouwdelen dateren uit omstreeks 1200. Even ten noordoosten van IJsselmuiden ligt de polder ‘De Koekoek’, dat met ongeveer 600 hectare een belangrijk tuinbouwgebied is.
Zalk ligt in een grillige bocht van de rivier de IJssel, veilig achter een rivierdijk. In Zalk wordt het belang van deze dijk maar al te goed beseft; nog in 1926 stroomde het hele dorp onder water en moest de gehele bevolking in Kampen worden opgevangen. Het dorp kreeg landelijke bekendheid door het optreden van de kruidenvrouw Klazien Rotstein-van den Brink, beter bekend als Kleusien uut Zalk. Opvallend aanwezig in het vlakke landschap staat de oude windmolen ‘De Valk’. Deze achtkantige stellingmolen stamt uit 1860 en er wordt nog steeds volop graan gemalen. Zalk heeft ongeveer 750 inwoners.
Een eindje van de Zwolseweg af en vlak aan de rechteroever van de IJssel, vinden we Wilsum. Hoewel de omvang anders doet vermoeden, bezit Wilsum stadsrechten. Dit is ouder dan Kampen en het is altijd een mysterie gebleven waarom juist Kampen is uitgegroeid tot een behoorlijke stad en niet Wilsum.
Midden in het gezellige stadje vinden we een plein met in het midden een oude waterpomp. Ook de oude Romaans-Gotische kerk uit 1050 en het uitzicht op de IJssel, met in de weilanden het ooievaarsnest, zijn een lust voor het oog. Er wonen ruim 830 mensen in Wilsum.
Het dorp is ontstaan tussen 1214 en 1227. Het was in die tijd een moerassig en haast onbewoonbaar gebied, gelegen op de grens van Gelderland en het Oversticht. Friese kolonisten hadden zich er gevestigd, in de hoop er een bestaan op te kunnen bouwen. Zij slaagden erin het veen te ontginnen en bouwden rond 1330 een kerk op de ‘Dempe’ aan de Leidijk, maar deze brandde in 1718 af. Tegenwoordig is Kamperveen een agrarisch gebied van ongeveer 200 hectare, grofweg onderverdeeld in drie kernen. Het gaat om een uitgestrekt landelijk gebied dat de Hogeweg, De Zande en Zuideinde met elkaar verbindt. Er wonen bijna 870 mensen.
Tegen ’s-Heerenbroek aan ligt de Mastenbroekerpolder. In het verleden lag Mastenbroek in een bosrijke omgeving en tot op de dag van vandaag worden de resten van dit bos bij graafwerkzaamheden teruggevonden. . .Als gevolg van grote overstromingen veranderde het gebied drastisch. Grote delen werden drassige ‘broekgronden’. In 1364 werd het gebied verdeeld en verkaveld en niet veel later bedijkt. Sindsdien heeft Mastenbroek een uitgesproken agrarisch karakter. De polder telt ongeveer 175 inwoners.
De naam ’s-Heerenbroek komen we voor het eerst tegen in 1363. Het dorp dankt zijn naam aan de Utrechtse bisschop en landsheer Jan van Arkel, die in de 14e eeuw grond verwierf in de Mastenbroeker Polder. Een broek was een laag en drassig land en dit ging in die tijd zeker op voor ’s-Heerenbroek. Tot 1967 maakte dit kleine dorpje aan de IJsseloever deel uit van de toenmalige gemeente Zwollerkerspel, maar vandaag de dag hoort het bij de gemeente Kampen en is het vergroeid met het bijgelegen Veecaten. Het dorp heeft ruim 600 inwoners.
Gelegen in een bocht van het Ganzendiep, een nu met een sluis afgesloten zijarm van de IJssel, vinden we Grafhorst. In 1333 verwierf Grafhorst stadsrechten, maar de ‘stad’ is nooit tot een stad uitgegroeid.
Ommuring is nooit aan de orde geweest; het kostte de inwoners al moeite genoeg om financieel het hoofd boven water te houden. Jammer genoeg is er van het oude Grafhorst weinig terug te vinden in het hedendaagse leven; in 1849 woedde een grote brand, waarbij bijna het hele dorp in de as werd gelegd. Slechts drie van de zestig huizen bleven gespaard. Vandaag de dag wonen er ruim 1.000 mensen in Grafhorst.
